Dzieje miasta i ludzi w nim żyjących poznajemy nie tylko badając znajdujące się w archiwach dokumenty czy analizując stare fotografie. Nie mniej ważnym źródłem wiedzy są wspomnienia świadków wydarzeń sprzed lat. I choć pamiętać należy, że upływ czasu niektóre fakty zamazuje a ogląd wydarzeń jest zawsze subiektywny to szeroko rozumiane pamiętnikarstwo i ustne relacje są zawsze nieocenionym materiałem do poznania przeszłości.
Wadowickie Stadiony 1918 – 2012
Miasto Wadowice (II RP, 1918 – 1939) było ośrodkiem nauki, kultury i sportu. Tradycyjnie młodzieży i starsi uprawiali gimnastykę, pływanie, narciarstwo, turystykę pieszą i rowerową.
Bardzo popularna była gra w piłkę nożną. W mieście były cztery stadiony.
I Stadion na błoniach
KS Skawa (rok zał. 1907). W południowej części miasta zwanej Mikołajem było boisko KS Skawa. W roku 1930 Klub otrzymał nowe boisko przy ul. Tatrzańskiej. Boisko na błoniach było boiskiem 12 pp [pułku piechoty].
Okupacja niemiecka
Uprawianie sportu było zakazane Polakom. Na błoniach i boisku szkoliło się wojsko niemieckie. Łączność lotnicza i oddziały kobiece łączności lotniczej.
Po wejściu wojska sowieckiego do miasta 26 stycznia 1945 [roku] na błoniach i boisku utworzono skład amunicji (luty, marzec). Ciężkie samochody terenowe wożące amunicję zniszczyły błonia i boisko. Po rozwiązaniu 18 kołobrzeskiego pułku piechoty, plac ćwiczeń i boisko na błoniach przestały spełniać historycznej roli.
Błonia wypełniała młodzież grająca w piłkę nożną. Powstała Liga piłki nożnej zakładów pracy. W roku 1975 powstał Społeczny Komitet Zagospodarowania Turystycznego i Sportowego „Skawa” w Wadowicach. Projekt zakładał budowę boiska na osi byłego boiska pn – pd. Płyta boiska wraz z bieżnią przesunięta o 15 m od rzeki. Od zachodu trybuna ziemna. W północnej części Stadionu boisko treningowe. W południowej boisko do piłki ręcznej i budynek biurowo magazynowy. Z częścią sanitarną i socjalną. Środkowa część spacerowo-sportowa. Stadion ogrodzony od ul. Błonia. Wejście stanowią dwie murowane kasy połączone ozdobną płytą. Obiekt oddano w Roku Jubileuszowym 650-cia Wadowic (ipiec 1977 roku).
II Nowy Stadion KS Skawa
W latach 30-tych wybudowano nowy stadion dla Klubu Sportowego Skawy przy ul. Tatrzańskiej – Zegadłowicza. Boisko na osi zach.[ód] – wsch[ód]. Od wschodu płyta boiska graniczyła z ogrodem i koszarami 12 pp. Od północy z szeregiem uroczych drzew iglastych pod którymi były ławki. Od południa z wolną przestrzenią. Od ulicy było wejście. Bliskość stadionu powodowała jego popularność. Corocznie derby Skawa – 12 pp gromadziły sympatyków obu drużyn. Mecze towarzyskie dawały przegląd drużyn łącznie z krakowskimi.
Okupacja niemiecka
Niemcy na boisku zbudowali klatki dla psów. Psy były tresowane i szkolone dla Grenzschutz (Straży Granicznej). Miasto Wadowice było w III Rzeszy Niemieckiej. Na rzece Skawie była granica. Po wycofaniu się Niemców w 1945 roku Zarząd Skawy podjął działania naprawy i odbudowy stadionu. W czasie robót Skawa gra na boisku PW I WF-u. Wiosną 1946 roku było uroczyste poświęcenie boiska i rozpoczęcie rundy wiosennej.
Boisko było szczęśliwe!
W roku 1960 tym „Skawa” wchodzi do III Ligi Okręgowej Krakowskiej. „Tempo” pisało: Rewelacyjna „Skawa” wygrywa sześć meczów! Po wojnie boisko przetrwało ponad 30 lat. W połowie 1977 roku teren boiska przeznaczono pod budowę osiedla mieszkaniowego im. M. Kopernika. Klub „Skawa” wraca na Błonia na stadion 650-lecia.
III Stadion Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego (PW i WF)
Stadion między ul. Krakowską i Sienkiewicza, od północy graniczy[ł] z rzeką Choczenką, od południa z ul. Teatralną. Boisko leżało na osi Północ – Południe. Stadion służył studentom gimnazjum męskiego i żeńskiego do ćwiczeń wojskowych i wychowania fizycznego.
Okupacja niemiecka
Stadion był miejsce zbiórek organizacji SA, SS, HJ [Hitlerejugend], BDM [Bund Deutscher Mädel] i innych oraz członków NSDAP. Na płycie boiska odbywały się uroczystości państwowe, partyjne i organizacyjne.
Stadion w dobrym stanie. Na boisku gra Skawa i Klub Polonia. Po wojnie w 1945 roku na tym stadionie odbywały się pierwsze mecze. Powrót Skawy na odbudowane boisko w 1946 roku zakończył działalność sportową boiska. Na stadionie organizowane są występy artystyczne, zabawy i wystawy rolnicze.
Powstała w roku 1958 Spółdzielnia Mieszkaniowa rozpoczęła budowę bloków mieszkalnych osiedla im. Westerplatte.
IV Stadion Kolejowego Przysposobienia Wojskowego
Między stacją kolejową na wyrobisku po piasku i żwirze wybudowano boisko sportowe. Boisko służyło do ćwiczeń wojskowych kolejarzy i uprawiania sportu. [Było] dostępne dla wszystkich miłośników sportu, koszykówki, siatkówki, i piłki nożnej. Uczniowie szkoły w tzw. Barakach po lekcjach wypełniali boisko. Ulubioną grą były „dwa ognie”. To było zaczarowane boisko pełne ruchu i śmiechu.
Po wojnie w 1945 roku na boisku powstał skład opału. Pod koniec lat 50. wzrasta koleją przewóz towarów i materiałów. Następuje rozbudowa stacji. Od ul. Młyńskiej na boisku buduje się drugą rampę.
Zdzisław Nowak, marzec 2012 rok
